نکته۱: هرگاه كسي ديگري را به رفتاري اكراه كند كه موجب جنايت بر اكراهشونده گردد، جنايت عمدي است و اكراهكننده قصاص ميشود مگر اكراهكننده قصد جنايت بر او را نداشته و آگاهي و توجه به اينكه اين اكراه نوعاً موجب جنايت بر او ميشود نيز نداشته باشد كه در اين صورت جنايت شبهعمدي است و اكراهكننده به پرداخت ديه محكوم ميشود.
نکته۲: اگر شخصي براي دفاع و رهايي از اكراه با رعايت شرايط مقرر در دفاع مشروع، مرتكب قتل اكراهكننده شود يا آسيبي به او وارد کند، قصاص، ديه و تعزير ندارد.
نکته۳: هركس در حال خواب، بيهوشي و مانند آنها، مرتكب رفتاري شود كه طبق قانون جرم محسوب ميشود مجازات نميگردد (اصل) مگر اينكه شخص با علم به اينكه در حال خواب يا بيهوشي مرتكب جرم ميشود، عمداً بخوابد و يا خود را بيهوش كند. (استثنا)
نکته۴: ارتکاب جنایت در خواب و بی هوشی باعث تحقق جنایت خطای محض خواهد شد مگر اینکه مرتکب آگاه و متوجه باشد که اقدام او نوعا موجب جنایت بر دیگری میگردد که در این صورت جنایت واقع شده عمدی و موجب قصاص محسوب میشود.
نکته۵: عوامل موجهه جرم یا اسباب اباحه عواملی هستند که رکن قانونی جرم را زائل میکنند. بدین مفهوم که عملی که در شرایط عادی و به حکم قانون جرم محسوب میشود به موجب حکم دیگری از مقنن با وجود شرایطی جرم محسوب نمی شود.
نکته۶: اسباب اباحه یا عوامل موجهه اثر عینی دارند. یعنی به لحاظ زوال رکن قانونی جرم در حق همه مداخله گران در جرم موثر است. پس اگر مباشر از علل موجهه استفاده کند شامل معاون هم خواهد شد.
نکته۷: در صورت نحقق یکی از عوامل موجهه جرم مقام قضایی مبادرت به صدور قرا منع تقیب یا حکم برائت خواهد نمود.
نکته۸: در عوامل موجهه جرم علاوه بر مجازات مسئولیت مدنی و ضمان مالی هم علی الاصول منتفی میشود.
نکته۹: مصادیق عوامل موجهه عبارتند از:
۱.حکم یا اجازه قانون
۲.اجرای قانون اهم
۳.امر قانونیآمر قانونی
۴.اقدامات والدین و اولیای قانونی و سرپرستان صغار و مجانین به منظور تأدیب یا محافظت از آنها
۵.رضایت به جرم در عملیات طبی یا جراحی و عملیات ورزشی
۶.ضرورت یا اضطرار
۷.دفاع مشروع.
نکته۱۰: به موجب ق.م.ا در صورتي كه ارتكاب رفتار به امر قانوني مقام ذي صلاح باشد و امر مذكور خلاف شرع نباشد عمل انجام شده جرم محسوب نمی شود و مرتکب قابل مجازات نیست.
فقیه محقق، حجتالاسلام دکتر حشمدار (دام ظلّه)
سامانه پژوهشی فقهی و حقوقی
به آگاهی میرسد که شهروندان ایرانی داخل و خارج از کشور ـ اعم از عموم مردم، اندیشمندان، قضات، و وکلای گرامی ـ میتوانند پرسشهای فقهی و حقوقی خود را هر روز ساعت ۷ تا ۸ صبح بهصورت مستقیم و رایگان با حضرت استاد در میان گذارند.
شماره تماس مستقیم: ۰۹۱۲۱۹۰۰۵۰۰
حضرت استاد، به لطف الهی، آماده پاسخگویی به پرسشهای شما به چهار زبان فارسی، عربی، انگلیسی و فرانسوی میباشند.
نکته۱: هرگاه كسي ديگري را به رفتاري اكراه كند كه موجب جنايت بر اكراهشونده گردد، جنايت عمدي است و اكراهكننده قصاص ميشود مگر اكراهكننده قصد جنايت بر او را نداشته و آگاهي و توجه به اينكه اين اكراه نوعاً موجب جنايت بر او ميشود نيز نداشته باشد كه در اين صورت جنايت شبهعمدي است و اكراهكننده به پرداخت ديه محكوم ميشود.
نکته۲: اگر شخصي براي دفاع و رهايي از اكراه با رعايت شرايط مقرر در دفاع مشروع، مرتكب قتل اكراهكننده شود يا آسيبي به او وارد کند، قصاص، ديه و تعزير ندارد.
نکته۳: هركس در حال خواب، بيهوشي و مانند آنها، مرتكب رفتاري شود كه طبق قانون جرم محسوب ميشود مجازات نميگردد (اصل) مگر اينكه شخص با علم به اينكه در حال خواب يا بيهوشي مرتكب جرم ميشود، عمداً بخوابد و يا خود را بيهوش كند. (استثنا)
نکته۴: ارتکاب جنایت در خواب و بی هوشی باعث تحقق جنایت خطای محض خواهد شد مگر اینکه مرتکب آگاه و متوجه باشد که اقدام او نوعا موجب جنایت بر دیگری میگردد که در این صورت جنایت واقع شده عمدی و موجب قصاص محسوب میشود.
نکته۵: عوامل موجهه جرم یا اسباب اباحه عواملی هستند که رکن قانونی جرم را زائل میکنند. بدین مفهوم که عملی که در شرایط عادی و به حکم قانون جرم محسوب میشود به موجب حکم دیگری از مقنن با وجود شرایطی جرم محسوب نمی شود.
نکته۶: اسباب اباحه یا عوامل موجهه اثر عینی دارند. یعنی به لحاظ زوال رکن قانونی جرم در حق همه مداخله گران در جرم موثر است. پس اگر مباشر از علل موجهه استفاده کند شامل معاون هم خواهد شد.
نکته۷: در صورت نحقق یکی از عوامل موجهه جرم مقام قضایی مبادرت به صدور قرا منع تقیب یا حکم برائت خواهد نمود.
نکته۸: در عوامل موجهه جرم علاوه بر مجازات مسئولیت مدنی و ضمان مالی هم علی الاصول منتفی میشود.
نکته۹: مصادیق عوامل موجهه عبارتند از:
۱.حکم یا اجازه قانون
۲.اجرای قانون اهم
۳.امر قانونیآمر قانونی
۴.اقدامات والدین و اولیای قانونی و سرپرستان صغار و مجانین به منظور تأدیب یا محافظت از آنها
۵.رضایت به جرم در عملیات طبی یا جراحی و عملیات ورزشی
۶.ضرورت یا اضطرار
۷.دفاع مشروع.
نکته۱۰: به موجب ق.م.ا در صورتي كه ارتكاب رفتار به امر قانوني مقام ذي صلاح باشد و امر مذكور خلاف شرع نباشد عمل انجام شده جرم محسوب نمی شود و مرتکب قابل مجازات نیست.
فقیه محقق، حجتالاسلام دکتر حشمدار (دام ظلّه)
سامانه پژوهشی فقهی و حقوقی
به آگاهی میرسد که شهروندان ایرانی داخل و خارج از کشور ـ اعم از عموم مردم، اندیشمندان، قضات، و وکلای گرامی ـ میتوانند پرسشهای فقهی و حقوقی خود را هر روز ساعت ۷ تا ۸ صبح بهصورت مستقیم و رایگان با حضرت استاد در میان گذارند.
شماره تماس مستقیم: ۰۹۱۲۱۹۰۰۵۰۰
حضرت استاد، به لطف الهی، آماده پاسخگویی به پرسشهای شما به چهار زبان فارسی، عربی، انگلیسی و فرانسوی میباشند.
سامانه مشاوره رایگان قضایی جمهوری اسلامی ایران حجت الاسلام و المسلمین دکتر حشمدار