📜 متن ماده ۴۹۱ قانون آیین دادرسی مدنی:
چنانچه اصل دعوا در دادگاه مطرح بوده و از این طریق به داوری ارجاع شده باشد، در صورت اعتراض به رأی داور و صدور حکم به بطلان آن، رسیدگی به دعوا تا قطعی شدن حکم بطلان رأی داور متوقف میماند.
تبصره: در مواردی که ارجاع امر به داوری از طریق دادگاه نبوده و رأی داور باطل گردد، رسیدگی به دعوا در دادگاه با تقدیم دادخواست به عمل خواهد آمد.
نتیجه:
اگر دعوا ابتدا در دادگاه طرح شده باشد و سپس به داور ارجاع داده شود، در صورت صدور حکم بطلان رأی داور، دادگاه رسیدگی را متوقف میکند تا آن حکم نهایی شود.
اما اگر داوری بدون دخالت دادگاه انجام شده باشد و رأی داور باطل شود، رسیدگی در دادگاه نیاز به دادخواست جدید دارد.
الزامات ماده ۴۹۱:
- توقف رسیدگی فقط در صورتی است که داوری از مسیر دادگاه انجام شده باشد
- اگر داوری خارج از فرآیند قضایی بوده باشد، دادگاه با دادخواست جدید وارد رسیدگی میشود
- بطلان رأی داور اثر متفاوتی در دو فرض دارد: یکی توقف رسیدگی، دیگری آغاز رسیدگی جدید
❓ تست اول:
اگر داوری از مسیر دادگاه انجام شده باشد و حکم بطلان رأی داور صادر شود، دادگاه چه اقدامی میکند؟
1️⃣ رسیدگی را ادامه میدهد
2️⃣ رسیدگی را متوقف میکند تا حکم بطلان قطعی شود
3️⃣ دادخواست جدید از خواهان میخواهد
4️⃣ موضوع را به داور جدید ارجاع میدهد
پاسخ: گزینه ۲**؛ چون داوری از طریق دادگاه انجام شده، دادگاه رسیدگی را تا قطعی شدن حکم بطلان متوقف میکند.
❓ تست دوم:
در صورتی که داوری بدون ارجاع دادگاه انجام شده و رأی داور باطل شود، چه اقدامی باید انجام شود؟
1️⃣ دادگاه رأی را اصلاح میکند
2️⃣ دادگاه ادامه رسیدگی میدهد بدون دادخواست
3️⃣ دادگاه با دادخواست جدید رسیدگی میکند
4️⃣ رأی داور به رأی دادگاه تبدیل میشود
پاسخ: گزینه ۳؛ در این حالت دادگاه فقط با تقدیم دادخواست جدید میتواند به دعوا رسیدگی کند.
سامانه مشاوره رایگان قضایی جمهوری اسلامی ایران حجت الاسلام و المسلمین دکتر حشمدار