عقد صلح چیست؟

ماده ۴۵۲ قانون مدنی بیان می کند:

صلح ممکن است یا در مورد رفع تنازع موجود و یا جلوگیری از تنازع احتمالی در مورد معامله و غیر آن واقع شود.

شما ممکن است برخی از دعوا های خود را چه در دادگاه ها و چه در دفاتر اسناد رسمی یا به صورت عادی خاتمه دهید، که بنابراین صلح انجام داده اید.

همچنین صلح گاهی به صورت جایگزین در عقود دیگر نیز برای شما کاربرد دارد که از جمله می توان به معاملات (بیع) اشاره کرد هرچند صلح نسبت به هر عقدی جاریست ولی صرفا آثار عمومی آن عقد را دارد ولی آثاری که مختص آن عقد است را نخواهد داشت.

عقد صلح به عنوان جایگزین در عقودی مانند بیع مزایا و معایبی دارد.

بعضی اوقات توسط این عقد شما می توانید از شرط های پیچیده و زیاد خرید و فروش رها شوید و در ازای آن از مزیت هایی که در عقود قرار دارد به همین دلیل محروم شوید.

نکته ی مهمی که باید بدانید این است که عقد صلح فقط برای زمان اختلاف نیست بلکه می توانید این عقد را جایگزین عقد بیع، اجاره یا عاریه کنید.

مثلا فرض کنید شما قرار است خانه ای را بخرید ولی برای فرار از خیار های مختص  عقد بیع می توانید از عقد صلح استفاده کنید.

انواع صلح

صلح به منظور رفع تنازع(دعوا): صلحی که در آن طرفین دعوا با یکدیگر تراضی می کنند و رضایت می دهند تا دعوا تمام شود. این تراضی می تواند شرایطی هم داشته باشد.

صلحی که منتهی به انعقاد معامله می شود: در واقع این همان صلحی است که جایگزین عقودی مانند خرید و فروش یا اجاره می شود. اما دیگر شرایط آن عقد را نخواهد داشت. مثلا در عقد بیع، حقوقی برای طرفین وجود دارد که در عقد صلح وجود ندارد مانند حق شفعه در معامله ملکی بین دو نفر.

صلح محاباتی چیست؟

زمانیکه شما ملکی یا وسیله ای را از دیگری می گیرید یا به دیگری می دهید که بلاعوض (رایگان) است، یا مبلغ معامله بسیار ناچیز است و در واقع روی این عمل اسم صلح را بگذارید؛ این صلح را صلح محاباتی می گویند.

مثلا زمانی که یک ماشین را به مبلغ ۱ میلیون تومان خریداری می کنید.

صلح عمری چیست؟

صلح عمری صلحی است که مثلا پدری، ملکی را به فرزندش صلح می کند اما برای خودش، همسرش و سایر فرزندانش حقی را قائل می شود، تا زمانی که زنده هستند بتوانند در آن خانه زندگی کنند.

اما مالکیت این ملک برای فرزندش است در واقع صلح عمری یک حق انتفاعی است که متصالح تا زمانی مصالح زنده است می تواند از مورد صلح منتع شود ولی حق انتقال به دیگری را ندارد.

بنابراین حتی اگر فرزندش این ملک را بفروشد، پدر و مادر مالک می توانند از آن ملک تا زمانی که زنده اند، استفاده کنند.

ماده ۴۱ قانون مدنی بیان می کند:

عمری حق انتفاعی است که به موجب عقدی از طرف مالک برای شخص به مدت عمر خود یا عمر منتفع و یا عمر شخص ثالثی برقرار ‌شده باشد.

صلح خیاری چیست؟

صلح خیاری به صلحی گفته می شود که وقتی مصالح (کسی که مال خودش را صلح می کند) امکان برهم زدن معامله را نیز برای خود قرار دهد.

همچنین مدت زمانی که صلح کننده می تواند معامله را برهم بزند می تواند معین باشد، مثلا سه سال؛

یا بگوید تا زمانی که متصالح (کسی که مال به او صلح شده) زنده است، امکان برهم زدن معامله برای او وجود دارد یا بگوید اگر فلان شخص (شخص ثالثی) فوت کند این عقد صلح باطل است.

شرایط  قرارداد صلح

شرایط صلح به شرح ذیل می باشد.

  • دو طرف عقد صلح باید اهلیت داشته باشند، یعنی عاقل، بالغ و رشید باشند.
  • عقد صلح نباید برای فرار از دین و به شکل صوری باشد.
  • عقد صلح باید برای امور شرعی باشد نه امور نامشروع مثل تاسیس قمارخانه.
  • صلح کننده باید مالک مالی باشد که قرار است آن را صلح کند. صلح اموال بدون صاحب یا اموال دولتی امکان پذیر نیست.

برخی از وقایع است که اگر اتفاق بیفتد منجر به ابطال عقد صلح می شود:

  • اگر عقد صلح صوری و برای فرار از دین باشد. مثلا برای فرار از مالیات ملکی را صلح کند.
  • اگر یکی از طرفین معامله بالغ و عقل نباشد، مثلا مجنون باشد.
  • در صورتی که مال مورد صلح نامشروع باشد. مثل صلح مشروبات الکی یا آلات قمار.
  • اگر صلح کننده مالک مالی که می خواهد صلح کند نباشد و هیچ اختیاری هم برای اینکار نداشته باشد.
  • اگر مالی که می خواهید صلح کنید؛ وجود خارجی نداشته باشد و یا امکان بهره برداری و استفاده (انتفاع) از آن ممکن نباشد.
  • اگر در صلح نامه جعل، انکار یا تردید صورت بگیرد و آن اثبات شود.
  • اگر نسبت به مالی که می خواهید صلح کنید یا شخصی که می خواهید مالی را به او صلح کنید اشتباهی رخ دهد.

اعتبار صلح بعد از فوت

صلح بر اساس قانون مدنی یک عقدی است لازم که حتی بعد از فوت طرفین قرارداد به قوت خودش باقی است مگر اینکه بتوان به موجب خیارات قانونی و یا اقاله این قرارداد را منحل نمود و نمی توان بموجب پشیمانی از قرارداد اقدام به فسخ قرارداد نمود.

سامانه مشاوره رایگان قضایی و فقهی جمهوری اسلامی ایران

به قلم: دکتر حشمدار

راهنمای استفاده و خدمات سامانه

با عرض ادب و احترام، لطفاً مطالب زیر را با دقت مطالعه فرمایید:

مشاوره رایگان تلفنی

شماره‌های تماس:

  • ۰۹۱۲۱۹۰۰۵۰۰ ارتباط مستقیم با حجت الاسلام دکتر حشمدار
  • ۱۲۹ (سراسری) تلفن متعلق به قوه قضاییه می باشد
    ساعات پاسخگویی: ۷ صبح تا ۹ صبح

دسترسی سریع به خدمات و فرم‌ها

نکته بسیار مهم:

با راه‌اندازی سامانه یکپارچه خدمات الکترونیک قضایی و استعلامات، کافی است به آدرس زیر مراجعه کنید و از خدمات متنوع زیر بهره‌مند شوید:
https://129i.ir

خدمات قابل دسترس در منوی سمت راست سامانه:

  • ثبت نام الکترونیک قضایی
  • ابلاغ الکترونیک قضایی
  • اطلاع‌رسانی پرونده اشخاص
  • اطلاع‌رسانی با رمز پرونده
  • نوبت‌دهی قضایی و دفاتر خدمات قضایی
  • ثبت درخواست گواهی عدم سوء پیشینه
  • آگهی الکترونیک
  • خودکاربری وکلای دادگستری کشور و مرکز وکلا
  • اعتراض به عملکرد دادسراها
  • پاسخگویی به شکایات سازمان تعزیرات حکومتی
  • ثبت و اعلام رشوه‌خواری و سوءاستفاده از مقام اداری (ماده ۹۱)
  • دادخواست الکترونیک دیوان عدالت اداری
  • بانک اطلاعاتی طبقه‌بندی شده موضوعات دعاوی اداری
  • استعلام سابقه طرح دعوا مرتبط با چک
  • استعلام وضعیت ثبت نام اشخاص، کارشناسان و وکلا
  • اصالت مدارک قضایی
  • ثبت الکترونیکی صدور سند و تصدیق اصالت اسناد دفاتر اسناد رسمی
  • ممنوع‌الخروجی اجرای اسناد رسمی
  • ثبت گزارش فساد

منابع و اطلاعات کاربردی

برای آشنایی کامل با قوانین، آیین‌نامه‌ها، بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های قضایی می‌توانید به لینک‌های زیر مراجعه نمایید:

از صبر و شکیبایی شما سپاسگزاریم.

با کلیک روی عکس، سوال خود را یطور خودکار درواتساپ طرح نمایید وپاسخ رایگان دریافت نمایید

Check Also

در چه مواردی رأی دادگاه قابل فرجام‌خواهی است و تفاوت آن با تجدیدنظرخواهی چیست؟

رأی قابل فرجام‌خواهی معمولاً مربوط به دعاوی مالی با خواسته بیش از نصاب قانونی یا …