تصرف عدوانی زمین کشاورزی

تصرف عدوانی چیست؟

تصرف عدوانی به معنای با زور گرفتن یک موضوع حقوقی است. درواقع تصرف عدوانی زمانی رخ می‌دهد که یک فرد بدون رضایت مالک، زمین یا ملک آن شخص را تصرف کند. تصرف عدوانی می‌تواند علیه فردی که بر اساس یک قرارداد نسبت به آن ملک یا زمین دارای حق است نیز رخ دهد.

تصرف عدوانی تنها در مال غیرمنقول امکان‌پذیر است و در مال منقول مانند خودرو هیچ‌گونه کاربردی ندارد. برای درک بهتر موضوع حقوقی تصرف عدوانی باید آن را با مثالی تبیین کنیم.

فرض کنید شما مالک آپارتمانی هستید، یا اینکه با پول خود آپارتمانی را از مالک اجاره کرده‌اید. حال فردی بدون اجازه و رضایت شما، آپارتمان را از تصرف شما خارج کرده و خود آن را متصرف شود، در این صورت در حق شما مرتکب تصرف عدوانی شده است.

تصرف عدوانی زمین کشاورزی زمانی اتفاق می‌افتد که فردی بدون رضایت صاحب زمین، بر ملک او تسلط پیدا کند. لازم به ذکر است که تصرف فرد خاطی باعث سلب اختیار از مالک زمین کشاورزی برای بهره‌برداری از زمینش می‌شود.

در تصرف عدوانی زمین کشاورزی، فرد متخلف ممکن است درخت یا نهال‌هایی در زمین کاشته باشد یا اینکه بنایی در زمین کشاورزی احداث کرده است. در این صورت پس از اجرای حکم تکلیف این درختان و بناها مشخص خواهد شد.

در صورتی که فرد متصرف، پس از تصرف عدوانی زمین کشاورزی نسبت به کشت و زرع در آن اقدام کرده باشد، دو حالت به وجود می‌آید:

در صورتی که متصرف در زمین کشاورزی بذر کاشته باشد و زمان برداشت آن باشد، باید مالک زمین به متصرف عدوانی این اجازه را دهد تا محصول خود را برداشت نموده و اجرت‌المثل صاحب زمین را پرداخت کند. لازم به ذکر است که متصرف عدوانی نباید در برداشت محصول تعلل کند و این کار باید با عجله صورت گیرد.

در صورتی که زمان برداشت محصول کاشته شده توسط متصرف عدوانی فرا نرسیده باشد (در این حالت ممکن است بذر نروییده باشد یا اینکه روییده باشد ولی فصل برداشت محصول نباشد)، خواهان می‌تواند از بین این سه راه یکی را برگزیند.

مالک زمین می‌تواند هزینه کشت و زرع یعنی هزینه‌ای که صرف خرید بذر، شخم، دسترنج و… شده است را به متصرف عدوانی پرداخت کرده و زمین کشاورزی را به تصرف خود درآورد. او همچنین می‌تواند تا فصل برداشت برای متصرف شدن زمین کشاورزی خود دست نگه دارد تا متصرف عدوانی محصول خود را برداشت کرده و اجرت‌المثل او را پرداخت کند یا اینکه مالک زمین کشاورزی مختار است فرد متخلف را مجبور به معدوم کردن کشت و زرع و جبران خسارات وارده به زمین کند.

نحوه تعیین اجرت‌المثل زمین کشاورزی از نظر قانون

ماده 165 قانون آیین دادرسی مدنی در خصوص اجرت‌المثلی که باید توسط متصرف عدوانی به مالک زمین پرداخت کند، چنین شرح می‌دهد: «در صورتی که خواهان در دادگاه برای پرداخت اجرت‌المثل درخواست داشته باشد، این بها برای زمانی که زمین کشاورزی در تصرف خوانده بوده است به مالک پرداخت می‌شود»

اجرت‌المثل درواقع قرار است جنبه بازدارندگی وقوع تصرف عدوانی را افزایش دهد. قانون‌گذار سعی داشته است با اجرت‌المثل، متصرف عدوانی را از نظر مالی نیز جریمه کند تا او را از وقوع چنین اعمالی پشیمان گرداند.

در صورتی که تصرف عدوانی زمین کشاورزی اثبات شود، به هیچ عنوان اجرت‌المثل توسط خواهان تعیین نخواهد شد؛ زیرا ممکن است شاکی در تعیین اجرت‌المثل عدالت به خرج ندهد. تعیین میزان اجرت‌المثل از نظر قانونی بر عهده کارمندان قوه قضائیه است.

در صورتی که فردی زمین کشاورزی را به‌صورت عدوانی تصرف کند. سپس به کشت و زرع آن اقدام نماید و پس از برداشت محصول، پول آن را خرج کند؛ باید کارشناسان قوه قضاییه مبلغ اجرت‌المثل را تعیین کنند. فرد متصرف نیز وظیفه دارد آن را به مالک زمین کشاورزی بازگرداند. از این رو، لازم به ذکر است که مالک زمین نمی‌تواند مبلغی را تعیین کرده و متصرف را وادار به پرداخت آن کند بلکه این مبلغ باید توسط مراجع قضایی تعیین شود.

تصرف عدوانی مالک بر زمین کشاورزی اجاره‌ای

از نظر قانونی، سبق تصرف بر زمین کشاورزی در موضوع تصرف عدوانی مورد بررسی قرار می‌گیرد. فرض کنید مالک زمین کشاورزی، ملک خود را برای مدت 6 سال به مستأجری اجاره داده است تا این شخص بنا به اختیارش بر آن کشت و زرع نماید. حال فرض کنید که مالک بعد از 3 سال بدون در نظر گرفتن مفاد اجاره‌نامه، درصدد شخم زمین و تصرف آن برآید.

در این صورت خود مالک زمین کشاورزی مرتکب تصرف عدوانی در حق مستأجر زمین شده است. در این صورت است که مستأجر می‌تواند علیه مالک زمین اقامه دعوا کرده و او را در دادگاه محکوم نماید. از این رو، سبق تصرف بر زمین و اینکه ملک قبل از تصرف عدوانی در تصرف چه کسی بوده است، اهمیت بالایی دارد.

دعوای تصرف عدوانی را از کدام راه (حقوقی یا کیفری) مطرح کنیم؟

در صورتی که قصد اقامه دعوای خود از نظر حقوقی را دارید، دیگر نیازی نیست مالکیت خود بر زمین کشاورزی را اثبات کنید. اگر ثابت کنیم زمینی که یک سال در تصرف ما بوده، توسط دیگری تصرف عدوانی شده است، کفایت می‌کند.

در صورتی که سند و مدارک مورد نیاز برای اثبات مالکیت بر زمین کشاورزی را در اختیار داشته باشیم، بهتر است از جنبه کیفری اقامه دعوا کنیم؛ زیرا در دادگاه‌های کیفری برخلاف دادگاه‌های عمومی، توجه ویژه‌ای به مالکیت فرد شاکی بر زمین کشاورزی خواهد شد.

در صورتی که فرد شاکی به دنبال تصرف مجدد بر زمین خود، جبران خسارت و دریافت اجرت‌المثل باشد و نظری روی مجازات متصرف عدوانی نداشته باشد، بهتر است دعوای خود را در دادگاه‌های کیفری دنبال کند.

باید این نکته را در نظر داشته باشیم که روند دادرسی حقوقی مدت زمان بیشتری در مقایسه با دادرسی کیفری به طول خواهد انجامید؛ بنابراین اگر زمان صدور حکم برای شما مهم است، بهتر است در دادگاه‌های کیفری به دنبال اقامه دعوای خود باشید.

تصرف عدوانی زمین کشاورزی مشاع از جنبه حقوقی:

قانون آیین دادرسی مدنی در ماده 167 خود در خصوص تصرف عدوانی در مال غیرمنقول مشاع چنین تبیین می‌کند: «اگر دو یا چند نفر، مال غیرمنقولی را به‌صورت مشترک در تصرف یا استفاده داشته‌اند و برخی از آن‌ها مانع تصرف، استفاده و یا مزاحم استفاده برخی دیگر شود، حسب مورد در حکم تصرف عدوانی یا مزاحمت یا ممانعت از حق محسوب و مشمول مقررات فصل هشتم قانون آیین دادرسی دادگاه‌های عمومی و انقلاب در امور مدنی خواهد بود.»

بر طبق قانون آیین داده‌ی مدنی دادگاه‌های عمومی و انقلاب، در دعوای تصرف عدوانی حقوقی، سبق تصرف خواهان، لحوق تصرف خوانده و عدوانی بودن تصرفات وی نکات اصلی دعوا را تشکیل می‌دهند و می‌بایست ثابت شود که در این مورد، سند مالکیت خواهان اماره‌ای بر سبق تصرفات وی بوده البته خلاف این مقوله قابل اثبات می‌باشد. ازاین‌رو این دعوا با دعاوی خلع ید به معنای اخص آن، تخلیه ید و دعوای تصرف عدوانی کیفری از این جهت که اثبات مالکیت خواهان لزوم و ضروریتی ندارد، متفاوت است.

تصرف عوانی زمین کشاورزی مشاع از جنبه کیفری:

در بحث کیفری، اگر یکی از شرکا بدون رضایت سایرین در صدد تصرف زمین کشاورزی مشاع برآمده باشد، بر طبق ماده 690 قانون مجازات اسلامی مرتکب جرم شده و ضمن اثبات دیگر ارکان تصرف عدوانی محکوم خواهد شد. در خصوص تصرف عدوانی یکی از شرکا در زمین کشاورزی مشاع از جنبه کیفری، حقوقدانان دو عقیده متفاوت دارند:

1. عده‌ای از حقوقدانان معتقدند که هر یک از شرکا درواقع مالک ذره ذره زمین کشاورزی هستند و درواقع تصرف یکی از شرکا، تصرف بر ملک شخصی محسوب شده و مشمول مجازات نمی‌شود.
2. عده‌ای دیگر از حقوقدانان معتقدند که در زمین کشاورزی مشاع، سایر شریکان نیز مالک ذره ذره ملک هستند و تصرف در مال غیرمنقول درواقع تصرف عدوانی در حق سایر شریکان است. این حقوقدانان شریک متصرف را لایق مجازات می‌دانند.

این نوع از اختلاف‌نظرها گاهی در مباحث مربوط به مالکیت، تخریب، سرقت و… نیز دیده می‌شود و احکام صادر شده در دادگاه‌ها تمایل به هر کدام را نیز نشان می‌دهد. اگر حقوقدان عقیده‌ای به تصرف عدوانی زمین کشاورزی مشاع از سوی یکی از شریکان نداشته باشد، دعوا صرفاً از نظر حقوقی مورد بررسی قرار می‌گیرد.

دقت داشته باشید که در طرح دعوای تصرف عدوانی، سبق مالکیت خواهان بر زمین کشاورزی اهمیت دارد و طبق ماده 690 قانون مجازات اسلامی منظور سبق مالکیت شاکی بر زمین کشاورزی تصرف شده است.

مجازات تصرف عدوانی زمین کشاورزی

در صورتی که شاکی بتواند در دادگاه ارکان سه‌گانه وقوع جرم تصرف عدوانی را به اثبات برساند، مرجع قضایی به نفع او حکم خواهد داد. حکم دادگاه در درجه اول خواستار رفع تصرف از زمین کشاورزی خواهد بود. حکم دادگاه همچنین شامل از بین بردن فعالیت‌هایی که در زمین کشاورزی تصرفی انجام شده است نیز می‌شود. به این معنی که اگر فرد متصرف نهال یا درختی کاشته باشد یا کشت و زرع انجام داده باشد یا حتی بنایی احداث کرده باشد؛ حکم تخریب بنا و معدوم کردن بذر و نهال از سوی دادگاه صادر می‌شود.

در صورتی که متصرف عدوانی تا یک ماه پس از دستور دادگاه، دادخواستی مبنی بر مالکیت بر زمین کشاورزی به دادگاه ارائه دهد، مرجع قضایی صدور حکم را موقتاً متوقف می‌کند. در صورت ارائه دادخواست مالکیت از سوی متصرف عدوانی، دادگاه از معدوم کردن کشت و زرع و تخریب بنای ساخته شده در زمین کشاورزی ممانعت به عمل می‌آورد و حکم تا زمان تعیین و تکلیف ادعای مالکیت به تعویق می‌افتد.

دادخواست تصرف عدوانی زمین کشاورزی

زمانی که مالک زمین کشاورزی یا شخصی که زمین در تصرف او است، متوجه تصرف عدوانی فردی می‌شود باید دادخواستی را به دادگاه تقدیم کند. در صورتی که خود فرد امکان رسیدگی به این موضوع را نداشته باشد، وکیل یا نماینده قانونی خواهان می‌تواند دادخواست تصرف عدوانی زمین کشاورزی را پیگیری نماید.

در دادخواست ارائه شده به دادگاه باید اطلاعات کاملی از زمین کشاورزی، مالک و متصرف عدوانی ذکر شود. این موضوع تصدیق می‌کند که فرد شاکی اطلاعات کاملی درباره زمین کشاورزی دارد.

در اطلاعات مربوط به زمین کشاورزی باید مواردی همچون پلاک ثبتی و شماره قطعه و موارد دیگر در دادخواست تصرف عدوانی ذکر شود. همچنین فرد شاکی در جلسه دادگاه باید اسناد مربوط به مالکیتش بر زمین کشاورزی را نیز ارائه دهد. این اسناد می‌تواند شامل مبایعه‌نامه و سند رسمی ملک باشد.

در دادخواست تصرف عدوانی زمین کشاورزی باید اطلاعات کامل خواهان و خوانده با دقت ارائه شود. این اطلاعات می‌تواند شامل نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره تماس، آدرس محل سکونت و… باشد.

دلایل و شواهدی مبنی بر تصرف عدوانی وجود دارد که فرد خواهان باید آن‌ها را به تفضیل در دادگاه تشریح کند تا در نهایت حکم به نفع او صادر شود.

تهیه شده در سامانه ملی قوانین و مقررات جمهوری اسلامی ایران
به قلم : دکتر حشمدار

پاسخ سوالات شما https://129i.ir/?cat=1

مشاوره رایگان قضایی بصورت تلفنی با شماره های ۰۹۱۲۱۹۰۰۵۰۰ و ۱۲۹ در کل کشور می باشد که ساعات تماس 9 صبح تا 2 بعدازظهر می باشد.

اما تنظیم لایحه دادخواست شکوائیه و مطالعه پرونده از طریق برنامه ایتا و واتساب به شماره ۰۹۲۲۱۹۰۰۱۲۹ می باشد.

در منوی سمت راست آن به کلیه خدمات ذیل دسترسی پیدا نمایید اعم از :

اطلاع رسانی با رمز پرونده
نوبت دهی قضایی
نوبت دهی دفاتر خدمات قضایی
ثبت درخواست گواهی عدم سوء پیشینه
آگهي الكترونيک
خودکاربری وکلای دادگستری کشور و وکلای مرکز وکلا
اعتراض به عملکرد دادسراها
پاسخگویی به شکایات سازمان تعزیرات حکومتی
ثبت و اعلام رشوه خواری و سوءاستفاده از مقام اداری ماده 91
دادخواست الکترونیک دیوان عدالت اداری
بانک اطلاعاتی طبقه بندی شده از موضوعات دعاوی اداری
استعلام سابقه طرح دعوای مرتبط با چک
استعلام وضعیت ثبت نام شخص
استعلام وضعیت کارشناس
استعلام وضعیت وکیل
اصالت مدارک قضایی
ثبت الكترونيكي صدور سند
تصدیق اصالت اسناد و اوراق دفاتر اسناد رسمی
ممنوع الخروجی اجرای اسناد رسمی
ثبت گزارش فساد

همچنین به اطلاع می رساند
کل فرم های قضایی با متن لازم در لینک ذیل موجود است
https://iran5050.com/?cat=138
که شما می توانید رایگان دانلود کنید و در دادگاه استفاده نمایید
تنها کافیست که فرم مورد نظر خود را جستجو نمایید

در مورد دیه اعضای مختلف بدن بطور کامل و بصورت تشریحی در لینک ذیل موجود می باشد.
https://iran5050.com/?p=5877
کلیه اطلاعات لازم در مورد دیه بصورت جزء به جزء توضیح داده شده است.

در مورد طلاق لینک ذیل را مطالعه فرمایید
https://iran5050.com/?s=طلاق
در مورد عدم تمکین لینک ذیل را مطالعه فرمایید
https://iran5050.com/?s=عدم+تمکین
در مورد ضرب و جرح لینک ذیل را مطالعه فرمایید
https://iran5050.com/?s=ضرب+و+جرح
در مورد مهریه لینک ذیل را مطالعه فرمایید
https://iran5050.com/?s=مهریه
در مورد نفقه لینک ذیل را مطالعه فرمایید
https://iran5050.com/?s=در+مورد+نفقه
در مورد تصادف لینک ذیل را مطالعه فرمایید
https://iran5050.com/?s=تصادف
در مورد دعاوی ملکی لینک ذیل را مطالعه فرمایید
https://iran5050.com/?s=ملک
در مورد چک لینک ذیل را مطالعه نمایید
https://iran5050.com/?s=چک
و در مورد سامانه ثنا لینک ذیل را مطالعه فرمایید
سامانه ثنا روند پرونده شما را اعلام می نماید و شما می توانید از شکایت و موضوع شکایت و دستور قاضی مطلع شوید
https://iran5050.com/?s=سامانه+ثنا
در مورد دریافت خدمات قضایی از تلفن همراه لینک ذیل را مطالعه فرمایید
مانند فراموشی رمز ورود و غیره
https://iran5050.com/?p=857
در مورد شکایت از قضات لینک ذیل را مطالعه فرمایید
https://iran5050.com/?p=2625

لازم بذکر است
در بسیاری موارد شهروندان با توجه به پرداخت هزینه بالای وکلاء ، متاسفانه هیچ نتیجه ای بدست نیاورده اند
لذا این سامانه در جهت رفاه شهروندان ایرانی داخل و خارج کشور و کاهش هزینه های قضایی در صورت نیاز به لایحه ، دادخواست ، شکایت، دفاعیه ، مطالعه پرونده ،تجدید نظرخواهی و اعاده دادرسی ، درخواست خود با را به همرا مدارک ارسال نمایید تا کارشناسان مجرب و دانشگاهی ، درخواست شما را بررسی کرده و مدارک لازم را تنظیم و برای شما ارسال نمایند.

از صبر و شکیبایی شما متشکریم