سامانه مشاوره رایگان قضایی جمهوری اسلامی ایران حجت الاسلام و المسلمین دکتر حشمدار
Related Articles
علامه دکتر حشمدار
سامانه پژوهشی فقهی و حقوقی
سوال:
مفهوم سفیه و حکم ازدواج آن طبق قانون چیست؟
آیا اشخاص سفیه یعنی کسانی که غیر رشید می باشند می توانند ازدواج کنند؟
ازدواج شخص سفیه یا غیر رشید بر اساس قانون مدنی و فقه منوط به چه شرایطی شده است؟
پاسخ:
سفیه کیست؟
یکی از انواع محجوران بر اساس قانون، اشخاص سفیه هستند که به اشخاصی اطلاق می گردد که قوه تعقل و درک کافی در خصوص امور مادی و مالی مربوط به خود را ندارند؛ به همین دلیل، قانونگذار برای حمایت از این اشخاص، آنان را محجور به حساب آورده است و اجازه انجام دادن اعمال مالی و مادی را به آنها نداده تا مغبون و دچار زیان نشوند.
لذا اشخاص سفیه در امور مالی محجور به حساب می آیند و بنابراین، زمانی که شخص سفیه می خواهد عقود یا قرادادهایی که جنبه مالی دارد را منعقد کند، حتما باید با اجازه و رضایت ولی قهری خود همچون پدر بزرگ یا جد پدری و یا قیم خود اقدام کند، در غیر این صورت ، عقد یا قرارداد وی غیر نافذ است.
البته بر اساس قانون مدنی، حجر سفیه محدود به امور مالی است و در انجام امور غیر مالی و غیر مادی خود آزادی کامل خواهد داشت و نیازمند رضایت شخص دیگری نیست.
طبق ماده 1214 همین قانون:
“معاملات و تصرفات غیر رشید یا سفیه در اموال خود نافذ نیست؛ مگر با اجازه ولی یا قیم او، اعم از اینکه این اجازه قبلا داده شده باشد یا بعد از انجام عمل، معذالک، تملکات بلاعوض از هر قبیل که باشد بدون اجازه هم نافذ است”.
حکم ازدواج سفیه
در قسمت قبل به توضیح و بررسی اینکه سفیه در حقوق به چه معناست و چه اشخاصی سفیه هستند پرداخته شد؛ اما سوال مهمی که در این خصوص وجود دارد آن است که حکم ازدواج سفیه چیست؟
آیا سفیه می تواند آزادانه ازدواج کند و یا اینکه ازدواج با سفیه یا غیر رشید نیازمند اذن یا اجازه ولی یا قیم است؟
در پاسخ به این سوال یعنی حکم ازدواج سفیه، قانون مدنی حکم خاصی را مقرر نکرده است، اما در ماده 1064 قانون مدنی در این خصوص چنین مقرر شده است که: “عاقد باید عاقل و بالغ و مختار باشد”.
همانگونه که از این ماده مشخص است، اهلیت برای ازدواج طبق قانون مدنی شامل مفهوم رشد نیست تا بتوان ازدواج با سفیه را غیر صحیح دانست.
بنابراین، می توان چنین استنباط کرد که ازدواج یا نکاح سفیه بدون اذن ولی یا قیم صحیح و نافذ می باشد و از آن جهت که عقد نکاح، نوعی عقد غیر مالی است، سفیه می تواند برای خودش عقد ازدواج منعقد نماید و نیاز به اجازه یا رضایت شخص دیگری نخواهد داشت.
با این حال، همانگونه که برخی از اساتید حقوق اشاره کرده اند، در خصوص ازدواج یا نکاح سفیه می توان گفت چون عقد ازدواج دارای پاره ای از آثار مالی همچون لزوم پرداخت مهریه به زن و پرداخت نفقه زن است، سفیه نمی تواند در این باره مستقلا اقدام کند؛ چرا که شخص سفیه در امور مالی اش محجور محسوب می شود و به این منظور، نیاز به اجازه یا رضایت ولی یا قیم خواهد داشت.
بنابراین، هر چند عقد نکاح نوعی عقد غیر مالی است، اما چون عقد ازدواج سفیه آثار مالی به دنبال می آورد، باید سفیه یا غیر رشید با اجازه یا رضایت ولی یا قیم خود ازدواج کند و هر گاه بدون اذن اشخاص مذکور عقد نکاحی منعقد نماید، ازدواج غیر نافذ است که این نظر مبتنی بر فقه امامیه و قانون مدنی است.
فقیه محقق، حجت‌الاسلام دکتر حشمدار (دام ظلّه)
سامانه پژوهشی فقهی و حقوقی
به آگاهی می‌رسد که شهروندان ایرانی داخل و خارج از کشور ـ اعم از عموم مردم، اندیشمندان، قضات، و وکلای گرامی ـ می‌توانند پرسش‌های فقهی و حقوقی خود را هر روز ساعت ۷ تا ۸ صبح به‌صورت مستقیم و رایگان با حضرت استاد در میان گذارند.
شماره تماس مستقیم: ۰۹۱۲۱۹۰۰۵۰۰
حضرت استاد، به لطف الهی، آماده پاسخ‌گویی به پرسش‌های شما به چهار زبان فارسی، عربی، انگلیسی و فرانسوی می‌باشند.
علامه دکتر حشمدار
سامانه پژوهشی فقهی و حقوقی
سوال:
مفهوم سفیه و حکم ازدواج آن طبق قانون چیست؟
آیا اشخاص سفیه یعنی کسانی که غیر رشید می باشند می توانند ازدواج کنند؟
ازدواج شخص سفیه یا غیر رشید بر اساس قانون مدنی و فقه منوط به چه شرایطی شده است؟
پاسخ:
سفیه کیست؟
یکی از انواع محجوران بر اساس قانون، اشخاص سفیه هستند که به اشخاصی اطلاق می گردد که قوه تعقل و درک کافی در خصوص امور مادی و مالی مربوط به خود را ندارند؛ به همین دلیل، قانونگذار برای حمایت از این اشخاص، آنان را محجور به حساب آورده است و اجازه انجام دادن اعمال مالی و مادی را به آنها نداده تا مغبون و دچار زیان نشوند.
لذا اشخاص سفیه در امور مالی محجور به حساب می آیند و بنابراین، زمانی که شخص سفیه می خواهد عقود یا قرادادهایی که جنبه مالی دارد را منعقد کند، حتما باید با اجازه و رضایت ولی قهری خود همچون پدر بزرگ یا جد پدری و یا قیم خود اقدام کند، در غیر این صورت ، عقد یا قرارداد وی غیر نافذ است.
البته بر اساس قانون مدنی، حجر سفیه محدود به امور مالی است و در انجام امور غیر مالی و غیر مادی خود آزادی کامل خواهد داشت و نیازمند رضایت شخص دیگری نیست.
طبق ماده 1214 همین قانون:
“معاملات و تصرفات غیر رشید یا سفیه در اموال خود نافذ نیست؛ مگر با اجازه ولی یا قیم او، اعم از اینکه این اجازه قبلا داده شده باشد یا بعد از انجام عمل، معذالک، تملکات بلاعوض از هر قبیل که باشد بدون اجازه هم نافذ است”.
حکم ازدواج سفیه
در قسمت قبل به توضیح و بررسی اینکه سفیه در حقوق به چه معناست و چه اشخاصی سفیه هستند پرداخته شد؛ اما سوال مهمی که در این خصوص وجود دارد آن است که حکم ازدواج سفیه چیست؟
آیا سفیه می تواند آزادانه ازدواج کند و یا اینکه ازدواج با سفیه یا غیر رشید نیازمند اذن یا اجازه ولی یا قیم است؟
در پاسخ به این سوال یعنی حکم ازدواج سفیه، قانون مدنی حکم خاصی را مقرر نکرده است، اما در ماده 1064 قانون مدنی در این خصوص چنین مقرر شده است که: “عاقد باید عاقل و بالغ و مختار باشد”.
همانگونه که از این ماده مشخص است، اهلیت برای ازدواج طبق قانون مدنی شامل مفهوم رشد نیست تا بتوان ازدواج با سفیه را غیر صحیح دانست.
بنابراین، می توان چنین استنباط کرد که ازدواج یا نکاح سفیه بدون اذن ولی یا قیم صحیح و نافذ می باشد و از آن جهت که عقد نکاح، نوعی عقد غیر مالی است، سفیه می تواند برای خودش عقد ازدواج منعقد نماید و نیاز به اجازه یا رضایت شخص دیگری نخواهد داشت.
با این حال، همانگونه که برخی از اساتید حقوق اشاره کرده اند، در خصوص ازدواج یا نکاح سفیه می توان گفت چون عقد ازدواج دارای پاره ای از آثار مالی همچون لزوم پرداخت مهریه به زن و پرداخت نفقه زن است، سفیه نمی تواند در این باره مستقلا اقدام کند؛ چرا که شخص سفیه در امور مالی اش محجور محسوب می شود و به این منظور، نیاز به اجازه یا رضایت ولی یا قیم خواهد داشت.
بنابراین، هر چند عقد نکاح نوعی عقد غیر مالی است، اما چون عقد ازدواج سفیه آثار مالی به دنبال می آورد، باید سفیه یا غیر رشید با اجازه یا رضایت ولی یا قیم خود ازدواج کند و هر گاه بدون اذن اشخاص مذکور عقد نکاحی منعقد نماید، ازدواج غیر نافذ است که این نظر مبتنی بر فقه امامیه و قانون مدنی است.
فقیه محقق، حجت‌الاسلام دکتر حشمدار (دام ظلّه)
سامانه پژوهشی فقهی و حقوقی
به آگاهی می‌رسد که شهروندان ایرانی داخل و خارج از کشور ـ اعم از عموم مردم، اندیشمندان، قضات، و وکلای گرامی ـ می‌توانند پرسش‌های فقهی و حقوقی خود را هر روز ساعت ۷ تا ۸ صبح به‌صورت مستقیم و رایگان با حضرت استاد در میان گذارند.
شماره تماس مستقیم: ۰۹۱۲۱۹۰۰۵۰۰
حضرت استاد، به لطف الهی، آماده پاسخ‌گویی به پرسش‌های شما به چهار زبان فارسی، عربی، انگلیسی و فرانسوی می‌باشند.
