عقد لازم ، عقد خارج و عقد خارج لازم چیست؟

عقد جایز، به قراردادی گفته می شود که هر یک از طرفین، هر زمان که بخواهد، می تواند آن را فسخ کند. به عنوان مثال، وکالت، یک عقد جایز است. بنابراین، موکل هر زمان بخواهد، می تواند وکیل را عزل کند. وکیل نیز هر زمان بخواهد، می تواند با استعفا دادن، عقد جایز وکالت را فسخ نماید.

در مقابل عقد جایز، عقد لازم قرار داشته که به معنی قراردادی است که هیچ یک از طرفین، حق فسخ و برهم زدن آن را ندارد، جز در موارد قانونی، مانند اقاله و وجود خیارات. به عنوان نمونه، بیع، یک عقد لازم است. در نتیجه، هیچ کدام از بایع(فروشنده) و خریدار، حق فسخ آن را نداشته، مگر در موارد قانونی. مثلا، در شرایطی که مال فروخته شده، معیوب باشد، مشتری می تواند به استناد خیار عیب، بیع را فسخ کند.

حال، گاهی، دو طرف، یک عقد جایز را منعقد می کنند، اما، تمایل ندارند که یکی از طرفین، هر زمان که خواست، عقد را فسخ کرده و بر هم بزند. بنابراین به دنبال راه حلی می گردند تا این خطر فسخ عقد، از بین برود. راه حل این مشکل، عقد خارج لازم می باشد.

این راه حل، در ماده 679 قانون مدنی، توسط قانون گذار ارائه شده است. به موجب این ماده:«موکل می‌ تواند هر وقت بخواهد وکیل را عزل کند، مگر اینکه وکالت وکیل و یا عدم عزل، در ضمن عقد لازمی شرط شده باشد.»

هر چند، این ماده در مورد وکالت بلاعزل بوده، اما، اختصاص به این عقد نداشته و در مورد تمام عقود جایز، قابل اعمال می باشد. بنابراین، اگر عقد جایزی منعقد شده و طرفین بخواهند کاری کنند تا هیچ یک، حق فسخ آن عقد را نداشته باشند، می توانند یک عقد لازم نیز منعقد کرده و بعد، خود آن عقد جایز را ضمن آن عقد لازم، شرط کرده یا ضمن آن عقد لازم، شرط کنند که هیچ یک از طرفین، حق فسخ عقد جایز مورد نظر را ندارد.

سامانه مشاوره رایگان قضایی و فقهی جمهوری اسلامی ایران

به قلم: دکتر حشمدار

راهنمای استفاده و خدمات سامانه

با عرض ادب و احترام، لطفاً مطالب زیر را با دقت مطالعه فرمایید:

مشاوره رایگان تلفنی

شماره‌های تماس:

۰۹۱۲۱۹۰۰۵۰۰ ارتباط مستقیم با حجت الاسلام دکتر حشمدار
۱۲۹ (سراسری) تلفن متعلق به قوه قضاییه می باشد
ساعات پاسخگویی: ۷ صبح تا ۹ صبح

دسترسی سریع به خدمات و فرم‌ها

نکته بسیار مهم:

با راه‌اندازی سامانه یکپارچه خدمات الکترونیک قضایی و استعلامات، کافی است به آدرس زیر مراجعه کنید و از خدمات متنوع زیر بهره‌مند شوید:
https://129i.ir

خدمات قابل دسترس در منوی سمت راست سامانه:

ثبت نام الکترونیک قضایی
ابلاغ الکترونیک قضایی
اطلاع‌رسانی پرونده اشخاص
اطلاع‌رسانی با رمز پرونده
نوبت‌دهی قضایی و دفاتر خدمات قضایی
ثبت درخواست گواهی عدم سوء پیشینه
آگهی الکترونیک
خودکاربری وکلای دادگستری کشور و مرکز وکلا
اعتراض به عملکرد دادسراها
پاسخگویی به شکایات سازمان تعزیرات حکومتی
ثبت و اعلام رشوه‌خواری و سوءاستفاده از مقام اداری (ماده ۹۱)
دادخواست الکترونیک دیوان عدالت اداری
بانک اطلاعاتی طبقه‌بندی شده موضوعات دعاوی اداری
استعلام سابقه طرح دعوا مرتبط با چک
استعلام وضعیت ثبت نام اشخاص، کارشناسان و وکلا
اصالت مدارک قضایی
ثبت الکترونیکی صدور سند و تصدیق اصالت اسناد دفاتر اسناد رسمی
ممنوع‌الخروجی اجرای اسناد رسمی
ثبت گزارش فساد

منابع و اطلاعات کاربردی

برای آشنایی کامل با قوانین، آیین‌نامه‌ها، بخشنامه‌ها و دستورالعمل‌های قضایی می‌توانید به لینک‌های زیر مراجعه نمایید:

از صبر و شکیبایی شما سپاسگزاریم.

سامانه مشاوره رایگان قضایی جمهوری اسلامی ایران حجت الاسلام و المسلمین دکتر حشمدار